Tijdens deze operatie springen de parachutisten van PGH op 3 dropzones die tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn gebruikt om Nederlandse geheim agenten in Nederland aan de grond te krijgen. Tijdens die oorlog zijn meer dan 200 agenten per parachute in Nederland gedropt om een radio- en inlichtingennetwerk op te zetten, het verzet te organiseren en om vluchtroutes voor neergestorte piloten in te stellen. Van deze agenten, bestaande uit overzeese Nederlanders en Engelandvaarders, zijn er 76 betrokken geraakt bij het verraad van het Englandspiel. Een spel van de Duitsers dat het radionetwerk onder hun controle in stand hield.

Bijna alle agenten vielen al snel na hun parachutering (en enkele via zee) in handen van de Duitsers. Uiteindelijk zijn 59 van hen door de Nazi’s geëxecuteerd.

Het Englanspiel
Mei 1940 raakte Nederland betrokken bij Tweede Wereldoorlog en vluchtte de regering naar Engeland. Daar aangekomen en geïnstalleerd werd al snel besloten tot de oprichting van een 'Nederlands Legioen' in Engeland, dat zou helpen vechten tegen nazi-Duitsland. In juli richten zij daartoe de Centrale Inlichtingendienst (CID). Een aantal militairen en vroege Engelandvaarders werden bereid gevonden om als geheim agent naar Nederland te gaan om de broodnodige inlichtingen te verzamelen en een verbindingsnetwerk op te zetten.

Nadat in augustus, op aandringen van de Engelsen, de dienstplicht in werking werd gesteld voor Nederlanders van 19 tot 36 jaar (later gewijzigd in 18 tot 42 jaar) die zich buiten Nederland bevonden, kon de regering in ballingschap zich gaan richten op het plan om dit groeiende ‘Nederlands Legioen’ in te zetten. Voor training van dit Legioen waren zij aangewezen op hulp van de Engelsen. Zo ook voor het inlichtingen en verbindingswerk.

In het begin werkt het CID samen met MI6, de Secret Intelligence Service van de Engelsen. Na enkele maanden richten de Engelsen een nieuw bureau op dat zich specifiek ging richten op sabotage en 'irregular warfare' in bezette gebieden. In mei 1941 begint SOE militairen te rekruteren. Zo ook uit de dienstplichtigen uit het 'Nederlands Legioen'. Vanaf eind 1941 worden SOE-agenten in Nederland geparachuteerd om sabotage en verzet te organiseren. Het loopt uit op een fiasco: meer dan 50 geheim agenten worden door de Duitsers gearresteerd. Hun zendapparatuur en sabotagemateriaal valt in Duitse handen. Ruim anderhalf jaar communiceert SOE schijnbaar nietsvermoedend met de Duitse Abwehr, in plaats van hun eigen agenten. Dat is bekend geworden als het 'Englandspiel'. Slechts twaalf geheim agenten die in de Englandspiel-periode zijn ingezet overleefden de oorlog.

In het in 2003 verschenen proefschrift ‘Dossier Nordpol, Het Englandspiel onder de loep’ wordt uiteengezet dat de Engelsen het Englandspiel waarschijnlijk bewust hebben meegespeeld om de indruk te wekken dat de invasie in Nederland zou plaatsvinden. We zullen tot 2040 moeten wachten om dit met zekerheid te kunnen zeggen. Pas dan worden de SOE-archieven openbaar. Als de theorie klopt dan zijn de agenten bewust geofferd om het front in het Westen zo uitgestrekt mogelijk te houden.

9 juni 2023 Afwerpterrein Haarle - Hellendoorn

• Dropping 28/29 maart 1942 OPERATIE TURNIP I & II - Leo Andringa en Jan Molenaar (Engelandvaarder), gedropt ten westen van Hellendoorn in Overijssel. Marconist Molenaar raakt gewond en pleegt zelfmoord (pil), Andringa wordt op 28 april 1942 gearresteerd.

10 juni 2023 Afwerpterrein Voorthuizen

• Dropping 18 februari 1943 BROADBEAN \HOCKEY - Gerrit van Os en Jan Kist, gedropt bij Voorthuizen in Gelderland en meteen gearresteerd

11 juni 2023 Afwerpterrein Holten

• Dropping 28/29 maart 1942 Operatie LETTUCE \ TRUMPET - Gosse Ras en Han Jordaan, gedropt bij Holten. Ras wordt op 1 mei 1942 gearresteerd, Jordaan twee dagen later.
• Dropping 22 juni 1942 Operatie PARSNIP I & II- Jan van Rietschoten en Jo Buizer, gedropt bij Holten en meteen gearresteerd.
• Dropping 23 juli 1942 Operatie LEEK A HECK- Gerard Jan van Hemert, gedropt bij Holten en meteen gearresteerd.
• Dropping 23 oktober 1942 Operatie TOMATO B & C- Jan Hofstede en Christiaan Pouwels, gedropt bij Holten en meteen gearresteerd.
• Dropping 28 oktober 1942 Operatie CUCUMBER - Johannes Dane en Jacob Bakker, gedropt bij Holten en meteen gearresteerd.

ZIJ SPRONGEN IN DE DOOD VOOR ONZE VRIJHEID.
ENGLANDSPIEL
1942 - 1944

Het monument 'Englandspiel' in Den Haag
Een bronzen beeld van een neerstortende engel met verbrandde vleugels ('De val van Icarus').

 

Lest We Forget